Σπύρου Πάτση 56 και Ιερά Οδός

Ο Βοτανικός Κήπος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών ιδρύθηκε το 1835 σε μία έκταση 12 εκταρίων του κτήματος Χασεκή της Ιεράς Οδού. Αρχικά λειτούργησε ως δενδρώνας, μετατράπηκε σε Βοτανικό Κήπο το 1838 και αναδιοργανώθηκε μετά το 1851 με την εποπτεία του Θεόδωρου Ορφανίδη και του Theodor von Heldreich, Καθηγητή και Επιμελητή, αντίστοιχα, του Πανεπιστημίου. Την περίοδο αυτή ο Κήπος εμπλουτίστηκε με περίπου 2.500 φυτά από όλο τον κόσμο, κυρίως μέσω ανταλλαγών σπερμάτων. Δημιουργήθηκαν 2 μικρά θερμοκήπια (γνωστά ως ‘’θερμαστήρια’’), μία κεντρική δεξαμενή για την καλλιέργεια υδρόβιων φυτών και ένα σπορείο. Ο Βοτανικός Κήπος αναγνωρίστηκε ως επιστημονικό τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1867.

Εικ. 1. Ορισμένοι υψηλοί φοίνικες του είδος Washingtonia filifera (Palmae) έχουν ιστορική αξία και ηλικία μεγαλύτερη του αιώνα. Επιβιώνουν μέχρι σήμερα στον Βοτανικό Κήπο του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Fig. 2. Μία μικρή τεχνητή δεξαμενή περιέχει νούφαρα (Nymphaea sp.) και περιβάλλεται από κισσό (Hedera helix) και κύπερο (Cyperus sp.). Βρίσκεται κοντά στην είσοδο του Κήπου

Μεταξύ του 1888 και του 1915 ο Κήπος περιορίστηκε σε έκταση και τμήμα του δόθηκε για τις ανάγκες στέγασης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Σήμερα, ο Κήπος καταλαμβάνει έκταση περίπου 0,7 εκταρίων. Παρά το μικρό του μέγεθος, ο Κήπος ήταν δραστήριος για πολλές δεκαετίες, ιδιαίτερα μεταξύ του 1965 και του 1982, όταν απασχολούσε έναν επιμελητή (έως το 1972) και 2-4 κηπουρούς. Τα φυτά που περιλαμβάνονταν στην έκταση του Κήπου έφθασαν τα 1.350 είδη το 1971. Ένας ετήσιος κατάλογος  σπερμάτων προς ανταλλαγή με άλλους Κήπους (Index Seminum) εκδιδόταν μέχρι το 1982, οπότε η δραστηριότητα έπαυσε εξαιτίας έλλειψης προσωπικού και πόρων. Ο κατάλογος σπερμάτων επανήλθε το 1994 για να διακοπεί οριστικά το 2015, με την συνταξιοδότηση του τελευταίου κηπουρού.

Fig. 3. Tα παλαιά θερμοκήπια και τα συνοδά τους κτήρια κατασκευάστηκαν μεταξύ του 1850 και του 1880. Σήμερα χρειάζονται επειγόντως αποκατάσταση

Σήμερα, ο Βοτανικός Κήπος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών είναι παραμελημένος και παραμένει κλειστός. Τα περισσότερα από τα 200 είδη φυτών που καλλιεργούνταν τα τελευταία έτη έχουν υποστεί καταστροφές ή έχουν εξαφανιστεί. Μεγάλα δέντρα ιστορικής σημασίας, ορισμένα ηλικίας μεγαλύτερης του αιώνα όπως π.χ. παλαιά κυπαρίσσια (Cupressus sempervirens), φοίνικες των Καναρίων (Phoenix canariensis, τα περισσότερα φυτά καταστράφηκαν πρόσφατα εξαιτίας του εντόμου Rhynchophorus ferrugineus) και άλλα είδη φοινίκων (όπως η  Washingtonia filifera) παραμένουν χωρίς κηπουρική φροντίδα από τον Σεπτέμβριο του 2015.

Επικοινωνία

Διευθυντής: Θεοφάνης Κωνσταντινίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Βιολογίας

Προσωπικό: Κανείς

Τριμελής Συμβουλευτική Επιτροπή: Θεοφάνης Κωνσταντινίδης (Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Βιολογίας), Μαργαρίτα Αριανούτσου-Φαραγγιτάκη (Καθηγήτρια Τμήματος Βιολογίας), Ζαχαρούλα Γκόνου (Λέκτορας Τμήματος Βιολογίας).

Επιστημονική Υποστήριξη: Δρ. Ιωάννης Μπαζός (ΕΔΙΠ Τμήματος Βιολογίας).

Ταχυδρομική διεύθυνση: Τμήμα Βιολογίας, Τομέας Οικολογίας & Ταξινομικής, Πανεπιστημιούπολη, 157 84 Αθήνα  

Τηλ.: 210 727 4258 (Θεοφάνης Κωνσταντινίδης)

e-mail: constgr[at]biol.uoa[dot]gr