Προβολή Διάκρισης

Θεματική ενότητα στον νέο Κήπο της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης βασισμένη σε έρευνα της αναπλ. καθηγήτριας του ΕΚΠΑ Σ. Ριζοπούλου

Στον νέο Κήπο της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, που κατασκευάζεται με τις ευλογίες και το διαρκές ενδιαφέρον του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Προύσσης και Ηγούμενου της Ι.Μ Αγίας Τριάδος Θεολογικής Σχολής Χάλκης κ. Ελπιδοφόρου, υπάρχουν θεματικές ενότητες, μεταξύ των οποίων η ονομαζόμενη από την ομάδα μελέτης "Βυζαντινή Διαδρομή". Αυτή είναι εμπνευσμένη από το πόνημα της αναπλ. καθηγήτριας του Τμήματος Βιολογίας του ΕΚΠΑ κ. Σοφίας Ριζοπούλου "Ο Κήπος της Προσευχής" (έχουν φυτευτεί με έντεχνο κηποτεχνικό τρόπο τα 14 φυτά), με σχετική αναφορά. 

Ο Γεωπόνος της Θελολογικής Σχολής, κ. Ν. Θυμάκης, ανέφερε χαρακτηριστικά: «Το βιβλίο της κ. Ριζοπούλου βρίσκεται στη βιβλιοθήκη της Σχολής και εκτιμώ ότι είναι ένα σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία του Τοπίου και της Κηποτεχνίας, του οποίου ένα κενό κλείνουμε με αυτόν τον κήπο και εκτιμούμε ότι αυτό το υλικό πρέπει να βρίσκεται και εδώ». 

Ένας πνευματικός κήπος, ένας κήπος αρετών βρίσκεται στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Πρόκειται για ένα σπάνιο χειρόγραφο του 13ου αιώνα που περιγράφει ένα βυζαντινό κήπο, πραγματικό και συμβολικό ταυτόχρονα. Το χειρόγραφο είναι έργο ανωνύμου και περιλαμβάνεται στον Κώδικα Clarkianus XI (συνολικά 34 φύλλα, 1.100 στίχοι σε ελληνική μικρογράμματη γραφή) που βρίσκεται στη Bodleian Library της Οξφόρδης. Μοιάζει να περιγράφει έναν βυζαντινό κήπο, σε κάποια περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, όπου δέντρα αυτοφυή και θάμνοι συνυπάρχουν σε έναν περίκλειστο χώρο. 

Ο ανώνυμος συντάκτης γνωρίζει τις ροδιές, τις κιτριές, τα κυπαρίσσια, τις ελιές και άλλα πολυετή φυτά αυτού του μεσογειακού κήπου και συσχετίζει τα χαρακτηριστικά τους με αρετές της ανθρώπινης ψυχής. Δηλαδή, το κείμενο αναφέρεται σε αρετές της ανθρώπινης συμπεριφοράς που συσχετίζονται με δεκατέσσερα επιλεγμένα φυτά που αναπτύσσονται στο Μεσογειακό τοπίο.

άμπελος: πνευματική ευφροσύνη
βάτος: υπακοή
ελιά: ελεημοσύνη
κέδρος: εγκράτεια
κιτριά: σωφροσύνη
κρίνο: ακτημοσύνη
κυπαρίσσι: εγκράτεια
πεύκο: εγκράτεια
ροδακινιά: μετριοφροσύνη
ροδιά: ανδρεία
σμίλαξ: γνώση
στύραξ: ευχή
συκιά: πραότητα
φοίνικας: δικαιοσύνη

Το βυζαντινό χειρόγραφο εμφανίζεται στη σύγχρονη διεθνή βιβλιογραφία με δύο εξίσου ελκυστικές ονομασίες: «symbolic garden» και «theoretikon paradisseion». 

Η  έρευνα της κ. Ριζοπούλου διαπίστωσε ότι το χειρόγραφο, πρωτοδημοσιεύτηκε από την Margaret Thomson (1907-1993) στη γαλλική γλώσσα με τον τίτλο Le jardin symbolique (1960) και ακολούθησε η αγγλική έκδοση με τον τίτλο The symbolic garden: reflections drawn from a garden of virtues (1989). Στη διεθνή βιβλιογραφία υπάρχουν πολλές αναφορές στη μελέτη της Thompson.

Στην ελληνική βιβλιογραφία δεν υπάρχουν αναφορές στο χειρόγραφο, μέχρι την έκδοση του βιβλίου Κήπος προσευχής (2012). Επίσης, δημοσιεύτηκε σχετικό άρθρο σε διεθνώς αναγνωρισμένο περιοδικό με τον τίτλο: Sophia Rhizopoulou (2014) ‘Portrayals’ of long-lived Mediterranean plants linked to virtues. Plant Biosystems 148(6): 1358-1361.

Σημειώνεται πως το χειρόγραφο δεν έχει τίτλο, αλλά σύμφωνα με τους μελετητές στην αρχή του φύλλου 9v του χειρογράφου, υπάρχει μια φράση που θα μπορούσε να θεωρηθεί τίτλος: 

---